Spelenderwijs
If music be the food of love: play on!
levenslicht
In de zeer strenge winter van 1963 toen zelfs de Noordzee aan de kust dichtgevroren was, zag hij in Amsterdam het levenslicht. "Wat kijkt die pienter uit zijn ogen!", de eerste woorden van de dokter na de bevalling—voor wat het waard is. Vader was vroeg in zijn loopbaan bedrijfsleider, maar later werkzaam als constructeur-tekenaar. De muzikaliteit, maar ook het constructiegevoel nodig voor een compositie, is via zijn kant geërfd. Moeder begon te werken in een delicatessenzaak op de Rozengracht. Wat later bij de Bijenkorf mocht zij als winkelbediende menig nieuweling inwerken. Eenmaal getrouwd, als huisvrouw, breide ze voor modeshows & wolwinkeletalages, schilderde en boetseerde. De creativiteit komt bij moeder weg, alsmede de makkelijke omgang met mensen.
juiste frequentie
Het lezen van moe is moe, intrigeerde Renate Dorrestein in de eerste klas lagere school. Aangewakkerd, haar schrijverschap. Analoog aan de rinkel van Renate ging zíjn wekker af als musicus in spé met Joepie Joepie. Zijn muzikale antenne zou voortaan altijd uit staan, steeds automatisch naar de juiste frequentie overschakelend zodra de ether iets uitzond waar echt muziek in zat, — een van-zelf-sprekend mechanisme.
Het was op de kleuterschool tijdens beweging. Het gehuppel werd in gang gezet door de juf aan de piano. Hij kende dat deuntje wel, maar dit keer stond hij als aan de grond genageld. Gebiologeerd keek hij naar de patronen op het zeil. Onderbewust hoorde hij waarom dit liedje zo goed is.
Een herhalende melodie met een laag harmonisch ritme in het couplet wat de boel min of meer stil doet staan. De melodie van het refrein heeft een sequens, met een hoger harmonisch ritme, waarmee die boel op ene gaat lopen. Dan zijn er nog die drie mineurklanken achter elkaar in een majeur toonaard. Rust en beweging, koddig en melancholisch —maar dat is leuk!
wat een inwijding!
Twee kleuterjuffen omcirkelden een keertje met potlood aan een schooltafeltje handen. Toen die ene juf zijn hand had omlijnd, zei de ander: "echte pianovingers". Dat kwam op de een of andere manier binnen en deed hem glunderen, alsof de Heilige Geest al Zijn werk deed —wat een inwijding!
handen Gershwin, een van zijn geliefde componisten
moest wel
Op 8 mm-filmpjes van vroeger kon je het al zien. Een neef moest wel ooit voor twee HTS-diploma's slagen; hij moest wel ooit musicus worden. Martijn bouwde als kind overal hutten. Knijpers hanterend om een deken te spannen binnenshuis in de huiskamer of driftig met een schoen in de weer om een stok in de grond te slaan buitenshuis in het Vondelpark. Harry als amper driejarige peuter gebaarde al zingend, met 'n takje in de hand, twee gezinnen binnen de familie tot muzikaal ongekende hoogte, genesteld op een boomstronk. Muzikaliteit: zit het er in, komt het er allengs uit.
het begon in de tweede klas
Toentertijd was er in Nederland nog niet die topmethode uit Oost Europa van Kodály. Als een school aan blokfluiten deed was dat al heel wat. Zíjn basisschool deed dat wél en het begon in de tweede klas.
Thuis speelde pa, Jordanees geschoold, op zijn Italiaanse accordeon. Zijn zus speelde dwarsfluit, geschoold door de fluitist van Het Concertgebouw. Onze muziekliefhebber had nu ook een echt instrument, op 't punt geschoold te worden. Spelen, noten leren lezen —hemel op aarde.
accordeon van pa had een mooie klankkleur
"Luister naar de blokfluit!, o, dát." ✔
Geen idee: "Luister naar de blokfluit". Maandagochtend gold verplicht protestants repertoire. Het inzicht van de leerkracht liet niet lang op zich wachten dat klassikaal meezingen een te grote belediging zou zijn voor het gehoor van Onze Lieve Heer. Dat werd naast de juf meespelen. Muziek had hij niet nodig, zijn vingers gingen wel naar de juiste tonen. Een keer, tussen de middag naar huis lopend, ontdekte onze kleine muziekliefhebber dat je zélf een instrument bent. Wat de blokfluit doet, kun je ook doen met je stem, dat is dus zang! "Luister naar de blokfluit, o, dát." ✔
Het wereldlijke repertoire, doordeweeks, was niet minder inspirerend. Ga je mee naar het museum in de stad? De tekst vertelde over een oude voetbalschoen gedragen door Jan Pieterszoon Coen. Kan nu niet meer maar ook dit kinderliedje zat geraffineerd in elkaar. Opnieuw een openbaring. Waarom is die melodie zo fraai? Waarom verandert die b in bes? Daar kon onze speelman lang, nog buitenschools, over nadenken. Toentertijd zal de theorie rond de modulatie naar parallel mineur niet voorbij gekomen zijn —instinctief ontging onze muziekvriend niets.
klank van de piano
De beek van gevoelsmatige ontwikkeling kabbelt voort. In de grote hal van De Philippusschool in Slotervaart, hoorde hij eens iemand prachtig piano spelen tijdens een boodschap voor de juf. De liefde voor de klank van de piano zoals Lenny Kuhr dat ooit ervoer voor de klank van de gitaar is nooit overgegaan.
Zijn favoriete pianomerk die hij ooit spelenderwijs ontdekte is een Steingraeber & Söhne. Na het eerste touché riep hij uit: "Wat is dit? Die klankkleur, het speelt als haast vanzelf, zo moet een piano zijn!" Iemand in de zaal die 64.000 € kan missen? Daar heb je al heel goede C-vleugeltjes voor!
mooi
Met twaalf jaar, inmiddels na Amsterdam en Hoofddorp wonende in Oosterhout N-Br, was daar het elektronisch orgel, wat goed van pas kwam, daar Harry een aangeboren feeling voor harmonie heeft. De eerste compositie ontstond: De Taiga. In de brugklas, driemaal is scheepsrecht, was er andermaal zo'n moment van iets muzikaals ontwaren, maar nog steeds niet bijster cognitief. Waarom is de Bolero die hij zojuist in de muziekles gehoord had mooi en toch ook weer niet? Wat hij ook mijmerde erover in de kleine pauze direct na de les, het antwoord bleef uit.
Het muziekstuk kent maar één akkoord maar er is wel over dat ene akkoord een van de curieuste melodieën die ooit gecomponeerd werden tevoorschijn getoverd. Harmonie: één akkoordje en ritme: monotone bolero, schikken in voor melodie- en orkestratiekunst. Destijds was het een bedrogen uitkomen, inmiddels weet hij wel beter —één akkoord en toch zo veel muziek is gewoon geniaal. Nog een schrale troost dat op een gegeven moment het hele zwikkie, als via de kaats van de gymnastiek, een paar toontrappen omhoog springt, anders was hij nog harmonisch in slaap gevallen ook.
doen, doen, doen
George Harrison had het over walstempo voor die ritmisch vertragende maat in We Can Work It Out. Een eigen abstractie voor een hemiool. Componisten in de pop vinden alles zelf uit. George Gershwin werd dan nog theoretisch bijgespijkerd door Arnold Schönberg. Elke opgedane theorie werd thuiskomend steeds enthousiast aan zus Francis uitgelegd, waar ze zo van genoot.
De geraffineerde hemiolen bij deze componist, is dat nu vanuit weten of bovenmodale muzikaliteit? In ieder geval geldt voor alle drie dat ze geleerd hebben door doen, doen, doen. Zelfs Schönberg moest zijn Harmonielehre door gedegen onderzoek in combinatie met zijn praktijkervaring uit zijn jonge jaren toen hij nog in schrammel-orkestjes speelde, bij elkaar sprokkelen. In de puberteit van Harry is het niet anders.
het cassettebandje
Zijn metgezel was die andere boreling uit 1963, het cassettebandje. De cassetterecorder aansluiten op het orgel, koptelefoon, meespelen: zoekt en gij zult vinden. Hé, deze carnavalskraker met koddige deun die steeds op de radio is moduleert aan het eind naar de dominanttoonaard. Wacht even, maar dan kan dit lied de hele kwintencirkel door. Dat je een muziekstuk doorgaans in elke toonaard kan spelen had hij immers al bij pa opgepikt.
Harry Bannink
Het werd geregeld geoefend. Nog best wat akkoorden, bleek. Geen doorsnee carnavalsmoppie. Hij had het goed gehoord. Zo geestig dat hij op zijn zestigste, slechts kort geleden, ontdekte dat het lied van Harry Bannink was —er zijn slechtere leermeesters om je te bekwamen in harmonie, melodie en ritme.
alles van de radio
Wat zocht hij niet allemaal uit? One for the Vine van Genesis. Wall Street Shuffle van Ten cc. Aangetrouwde nicht Gerrie vertelde 'ns terloops dat onze roodharige alles van de radio naspeelde. Heeft een muzikaal iemand meer nodig dan de liedjes van de top 40, van het jaartje orgelles, van zijn songbooks, vooral die van The Beatles.
Earth, Wind and Fire
Nothing Rhymed, Gilbert O'Sullivan, Riders On the Storm, The Doors passeerden niet onopgemerkt de kindertrommelvliezen. In de zesde klas moest er na school The Beatles op. De hele middelbare schooltijd lang werd alles uitgevogeld hoe het in elkaar zat of zeer aandachtig beluisterd: Queen, Abba, Ten cc, Elo, Supertramp, Genesis, Dire Straits, Simon & Garfunkel, Chicago, Steely Dan, Chi Coltrane, Alan Parson, Rogier van Otterloo. Op ene zat daar iets tussen waar je hem nog steeds 's nachts voor uit bed kunt halen: Earth, Wind and Fire. Wat een belevenis is hun And Love Goes On, zo geschikt voor de ochtend, hoewel Harry bepaald geen ochtendmens is.
Fantasy
De hoge Philip Baily contrasterend met de lage Maurice White, violen, blazers, die arrangementen. Een zaterdagochtend toen hij klaar was met het uitpuzzelen van Fantasy van deze groep sprintte hij op de fiets naar de kaasboer op de markt om het vriend Marcel die daar sappelde te vertellen. Welk joch doet dat?
Weer een lied waar veel in zit: puik intro van schilleren op de tonica met later een motiefafspitsing daarvan, de coupletten spannend modaal met accentverschuiving op de tweede tel, in het refrein is het weer tonaal, daardoor ontspannend, het accent gewoon weer op de eerste tel, de ontspanning versterkend. Aan het eind een modulatie. Er klonk een cover van in het winkelcentrum. Hoe kon het bestaan dat werkelijk alles wat dit lied mooi maakt eruit gesloopt was? Alsmaar muzikale krenten uit de pop, de pap, halen. Uitvogelen. Zo'n joch!
dame Cleo Laine & sir John Dankworth
John Dankworth
De jazz werd zeker niet overgeslagen. Oscar Peterson was geweldig. Wat had hij hem graag in Tuschinski willen zien als student.
Die ene avond, zeventien jaar, viel zijn mond open toen Cleo Laine op tv was, Verbijsterd was hij met name over de composities van haar man: John Dankworth. Wauw, met recht een sir, net als Paul McCartney.
"Wie, tante Leen?", grapte Aize eens. Over ad rem gesproken.
verstandshuwelijk
Het overbuurmeisje Miriam woonde in een splitlevelwoning. De laatste drie puberjaren, vaste prik, vrijdagmiddag piano spelen in hun souterrain. The Beatles op een piano spelen, hoe gaaf! Tikte de klassieke gitaar die er ook stond op de kop. De flattop die hij kreeg op zijn vijftiende verjaardag, beviel niet echt —de gitaar was altijd een verstandshuwelijk.
keuze uit wel zes bruiden
Na gitaarles dook hij geregeld de pianokamer in van de muziekschool: keuze uit wel zes bruiden. Daar lag zijn hart. De piano kwam er niet, ook al ging hij een keer met zijn ouders kijken bij diverse pianozaken. Dan maar zijn Zilvervloot* gebruikt om een dure handgemaakte gitaar te kopen —factor eenderde goedkoper dan een beetje piano.
*spaarrekening uit vervlogen tijden met hoge rente
rozet Esteve handbouw gitaar uit Spanje
juiste vaktermen
De eerste gitaarleraar deed veel aan theorie waarbij de eigen abstracties werden ingeruild voor de juiste vaktermen. De tweede deed aan techniek. De derde wist dat hij ook met toetsen overweg kon. Dat werd synthesizer in het park met de complimenten van de bassist (lijp van The Police) voor zijn verzonnen riedel over Message In a Bottle. Verder maakte de popband de blits met The Wallstreet Shuffle die onze toetsenist zelf al had uitgepuzzeld. Werd Owner of a Lonely Heart niet als laatste vertolkt om de muziekschool te vertegenwoordigen?
altijd zo analytisch
Die laatste leraar gaf hem eens de hint om muziekwetenschap te doen omdat hij altijd zo analytisch bezig was met muziek. Dit jaar, 2023, nam de man nog eens onverwachts contact op via FaceBook. Na al die jaren. Apart.
de muziektent in Oosterhout
Harry Sacksioni
In ieder geval bereikte onze componist een aardig niveau op de gitaar. Harry Sacksioni was daarbij zeer dienstig. Onbegrijpelijk dat die gozer op zoveel verschillende scordatura's zo goed uit de voeten kan, Amsterdam bijvoorbeeld.
Veel Spaanse componisten worden gespeeld, Francisco Tarréga, u weet wel, van de Nokia-tune. Met name is er bewondering voor Albéniz. Geen wonder, eigenlijk een pianocomponist, deze huisgenoot van Débussy.
Hij zette veel klassieke muziek op, enkele langspeelplaten in dit genre zelf aangeschaft. Haalde de walsen van Chopin uit de bibliotheek om de bladmuziek te bestuderen. Net met solfège begonnen rees de vraag hoe veel oefening het vergde eer je zoiets kon opschrijven, als je het al kon componeren? Er werd in de puberteit nog opgetreden in het nieuwe theater de Bussel. Nu met een eigen compositie voor gitaar om de muziekschool opnieuw te vertegenwoordigen. Het Naardermeer, over een thema thema van vriend Arjeh die na de werkweek heel toevallig gitaar was gaan spelen. Tot zijn stomme verbazing applaus. Het was nog amper uitgewerkt. Het was grotendeels improviseren. Kinderen zijn een dankbaar publiek. Tijdens de kerstviering, weer applaus. Met de bonte avond zat Harry achter de piano —thuis was er nog steeds geen piano. Zo'n joch!
groot manco
Toch is er een groot manco in het leven van de musicus. Zijn OCS. Op zijn twaalfde een dwang met tandenpoetsen, op zijn veertiende een dwang met handen wassen. Steeds kwam hij daar op eigen kracht nog wel vanaf. Maar toen zag hij een oorlogsdocumentaire. Kreeg een nachtmerrie. Daarna was het mis. Drie jaar lang weet niemand ook maar iets. Vlak voor zijn eerste schoolonderzoek ging het niet meer. Eindelijk hoorden zijn ouders wat hij elke dag aan angst meesleepte. Is vanaf toen alle opgebouwde kommer gaan genezen —a life time experience.
geen Amsterdamse hyperbool
Waarom het zo kon inslaan bij hem heeft te maken met Den Dolder, een psychiatrische omgeving waar hij steeds als kind heen moest, maar met veel andere sores eveneens. waaronder het gegeven dat het ook gewoon een ziekte is. Hard werkend aan het geneesproces zijn de ogen diep rood van het huilen in 1985, een heel jaar lang, elke dag, geen Amsterdamse hyperbool. Je gaat er niet aan dood, ook al sterf je vaak duizend doden, maar je bent er wel je hele leven zoet mee. Ondanks de kink in de kabel ontwikkelde hij toch steeds het vak van muziek.
interesses & hobby's
De toonkunstenaar heeft een breed scala aan interesses & hobby's: koken, klussen, grafische kunst, theater, Frans, bomen, schrijven, binnenhuisarchitectuur. Zijn aanleg voor wiskunde staat de liefde voor taal niet in de weg. Getal, taal. Tellen, vertellen. Zoveel verschilt het allemaal niet. In Gulliver's Travels, een van zijn lievelingsboeken, kun je lezen dat gekte, wiskunde en muziek bij elkaar horen. Dat had Jonathan Swift goed in de smiezen!